Jak to ze Barbórkóm bóło...

Ojgyn z Pnioków

Idzie tego tyż posuchać na [link widoczny dla zalogowanych]

Kiejsik, za starego piyrwyj, kôżdy fach, kôżdô profesyjô mieli swojigo patrółna. I tak: świynty Józef miôł we flyjdze cieśli i stolôrzy, św. Kryspin miôł juzaś ci szwieców pod sia, Mikołôj – pastyrzy, Izydor – siedloków i pampóni, Kosma ze Damianym – dochtorów i japtykôrzy; muzykantów – św. Cecylia, wojoków i szucmanów – św. Jerzy, sztudyntów – św. Grzegorz, a juzaś berkmónów, mataczkôrzy i zyjmanów – ta naszô ci ślónskô Barbórka. Nale, ino ta świyntô Barbórka przodzij, tyż jesce za pierónym starego piyrwyj, bóła ci patrónkóm (króm berkmónów): kamiyniôrzy, siodłoków, mulôrzy, kowôli, cieślów (tych grubowych terlaczy tyż), kopidołów, zwónników (gloknerów) i ludwisôrzy (glokyngiserów), hutmacherów, kuchôrzy, masarzy, dziołchów-freli, ku tymu heresztantów, artileristów, kanoniyrów i saperów, fojermanów i... mocka jesce inkszych. Ja, ja ! Tak ci kiejsik bóło, a i terôzki dalij niyftore jesce sie próbujóm prziflostrować ku tyj naszyj świyntyj. Ło samyj naszyj św. Barbórce niy za tela idzie pedzieć skuli tego, co przinôleżi ci Łóna do tych świyntych jóngferów „dziywic-ciyrpiyntnic”, ło kieryj wszyjskie papióry sie potraciyli, zapodziôli, ale ludzie boczóm łó Nij, a gyszichty i roztomajte łozprôwki ło tyj świyntyj, sóm zawdy żywe i do dzisiôj spóminane. Gôdô sie, co ta szumnô i gryfnô dziołcha umrziła ciyrpyntniczóm śmiyrcióm kajsik kole 305-306 roka. Bóła bezmać ceróm pijynżnego niyznobóga Dioskura ze Heliopolis we Azji Mynszyj. Łojciec posywôł ci jóm do roztomajtych szuli tela, co niy spodziywôł sie, iże Łóna tam przyjńdzie na krześcijaństwo i do sie łokrzcić. Ku tymu jesce przisióngła forgot, co bydzie do łostatka jóngferóm i łodciepowała wszyjskich szaców i galantów, kierzy sie kcieli śnióm łożynić. Tyn côłki Dioskur, srogi byamter bôł sie ło swój urzónd i pijóndze, i kiej sie ino tego wszyjskigo ło tyj swojij cerze dowiedziôł, napocznół ci ta swoja cera fółdrować i krziwdować. Pôrã razy mu drapsła ze pomiyszkaniô. Jedyn rółz to bali skukała sie u takich skalników, u ludzi, ftorzi we górach fedrowali. Kiej sie tam ino przikludziyła, to ta côłkô góra łoroz sie łozstómpiyła tak, iże poradziyła ta Barbórka wlyjźć rajn. I beztóż tyż możno, berkmóny łobrali sie jóm za patrónka. Jesce niyskorzij łojciec-łoszkliwiec zawar ci jom we takij srogij wiyży i blank niy dôwôł jôdła, i sóm winowôł jóm przed sóndcóm we ichnim gyrichcie. Nó, i we tyj wiyży miała doczkać do śmiyrci. Kiej ale niy poradziyła doczkać sie tyj śmiyrci, to gryfny janioł prziniós ji tam kómunijô świyntô. Zatym tyn sóndca skôzôł jóm na śmiyrć, a jeji łojciec sôm uchlastnoł ji gowa. Kiej to robiół – jak sie gôdô we tych powiarkach – pierón szczelół ze światłygo niyba i tego Dioskura zatrzas na szlag. Skuli tego tyż na niyftorych łobrôzkach pokazuje sie ta św. Barbóra ze hostyjóm w gorzści.
Ta naszô św. Barbórka przijynli na patrónka berkmóny chnet na côłkim świycie. U nôs napoczli jóm ćcić dziepiyro we strzydniowiyczu a przijńszło ci to ku nóm ze Czechów. I Wiycie, iże nôjstarszy kościół tyj świyntyj Barbórce wystawiyli już we 1262 roku we takij dziydzinie Bożygniew kole Środy Wielkopolskij. Idzie sam jesce dociepnóńć, co świynto Barbórka majóm we srogij zocy we Czechach, we Saksonii, Lotaryngii, połedniowym Tyrołlu, a i tyż we miymieckim „Zagłębiu Ruhry”. Juzaś we Miymcach, ale we Nadrynii, gôdajóm, co Łóna zawdy jes do kupy ze świyntym Mikołôjym, ze kierym depto, wandruje po ludziach i dowo dzieckóm gyszynki.
Wiycie, do dzisiôj kajsik kole Bytónia, Radziónkowa i Piekôr łozprawiajóm jesce takô inkszô szykownô gyszichta:
Bóło to jakosik na łostatek piyrszyj wojny światowyj. Mode karlusy, kiere jesce niy byli przi wojôkach, blank nie mieli co robić. Bómlowali, brzónkali sie bele kaj, i bez côłke dnie garusiyli, ślygali na Górze Gryca we Miechowicach. Szkaciyli tyż, ździebko tam cosik szlukali i wadziyli sie, jak to zawdy modzioki. Świyntô Barbórka, kierô tam kukała ze takij kapelki, zaślimtała aże bóło słychać naobkoło. Jedyn ze tych gryfcoków wstôł i prasknół jakomsik bergóm we ta kapelka. Zarôzki sie ale sie wystrachôł i citnół, kaj ino go dziobli poniyśli; wkarowôł blank na zôgóny. Jego kamraty gawcyli sie, chichrali a niyskorzij podeptali ku dómowi. Pôrã dni niyskorzij szoł ci tam jedyn hajer ze Karbia i po klynczóncku porzykôł jedyn pôciorek przi tyj Barbórce. I wtynczôs usłyszôł te ślimtanie we tyj kaplicce. To ta ichniô świyntô Barbórka fest beczała skuli tego modzioka-chachara. Kiej to niyskorzij tyn murcek łopedziôł we Miechowicach, wszyjskie ludzie poszli póńtować na ta Grycowo Góra. I uwidzieli, co wszyjsko sie tam ci zwekslowało, przemieniyło. Barbórka niy dziyrżyła już szebli we lewyj gracy a srogi lampus miała łobrócóny do doła... I tak ci tyż do dzisiôj styrcy i ślimtô, kiej ino słyszy jak fto sklinô i sie ze wszyjskimi wadzi. Bezmać to wszyjsko sie przemiyni, we Miychowicach bydzie juzaś gryfnie, kiej ta jejich Barbórka nazôd bydzie miała ta szebla we gracy a tyn srogi lampus bydzie na łodwyrtka, znacy sie do góry.