BARBÓRKA ...

Ojgyn z Pnioków

Nó, tóż mómy dzisôj juzaś Barbórka. Ino jak mi sie zdo, niy ma we ludziach aby tyj uciechy, kiero bóła piyrwyj. Bo i niy ma ze cego ta uciecha sam u nôs mieć. mieć. A dôwnij? A dôwnij to ci dziepiyro bół fajer. Łod samiuśkigo rozwidnioka po drógach, po ulicach trajtali dmuchoce, gryfne berkmońskie damfkapele. Muzykanty we paradnych mundurach we berkmónkach ze tym ci federpuszym na palicach, kierych wiód szumny kapelmajster wołali muzykóm wszyjskich hajerów, gwarków, grubiorzy, murcków – cy jak jejich tam fto mianowôł – na gruba. Tam te nôjlepszejsze, nôjbarzij robotne dostôwali łod dyrechtorów roztomajte krziże, medalijki, gyszynki (gelt, co staro niy wiedziała) i take tam bele co. Łoszkliwce godali, iże za Gierka to sam dó nôs na Ślónsk przijyżdżała kipa a do kôżdyj gruby walyli côłkie kary tych medalików. Terôzki moôno tego jes mynij, ale i grubów mómy już nie za tela. A we tych wszyjskich miastach, kaj gruby byli napoczynôł sie fajer na côłki karpyntel.
Musowo bóły wszandy roztomajte biesiady, i to niy jakiesik wysztudiyrowane, ale te nasze ślóńskie, dlo samych chopów. Piwo ci sie loło choby ze kokotka. Na talyrzach gryfne ajsbajny, i to take srogie, iże kostyry za łoknym wystowali.
Nó i dalszij: krupnioki i żymloki, ślónski wuszt ze mosztrichym, berkmóński gorczek i wiela, wiela piwa; scyganiółbych, kiejbych pedziôł, iże gorzôły blank niy bóło. Niyskorzij to furgały wice, szpasy i roztomajte gôdki łod starych sztajgrów, kierzy modzioków, sztiftów uczyli grubelokowego fachu. Kiej już niyftorzi mieli sztajfne szłapy dyrdali nazôd do dóm a tam jejich stare i dziecka szykownie wysztiglowane niy poradziyli sie doczkać na łojca lebo starzika, dowali jim ciepłe lacie, rychtowali fajfka i kôzali sie zicnóńć na zofie abo i na szeslóngu. Dobro kobiyta to jesce narychtowała chopowi już przodzij warzónka. Wiycie, taki gorki sznaps na szpricie, miodzie ze citrołnóm i korzynióma. A to wszyjsko skorzij wlywało sie go rubych szolek, coby za wcas niy łoziómbło.
Lata tak zetrwało podwiyl terôzki to wszyjsko diosi niy wziyni, i niy praskło to wszyjsko na łostuda. I komu to zawôdzało? Fto tego ci niy miôł rôd?
Barbórka, to jes ci przeca gryfne miano dlo dziołszek samtyjszych, kierym dowali to na krzcie. W kôżdyj dôwniyjszyj hajerskij familiji musiała chocia tako jedna Barbórka być. Bo to jes patrónka wszyjskich berkmonów, ale tyż i kamiyniôrzy, wojôków i – możno mało fto ło tym wiy – zyjmanów i rybôków. Tela co nôjbarzij we zocy majóm jóm berkmóny i ... możno to bydzie blank fółglowate ... drukôrzy.
Nó ale, Barbórka, to przeca jes dziołszynne miano. W kôżdyj famili hajerskij – jakech już spóminôł – bóła zawdy jakosik Barbórka. I te wszyjskie gryfne dziołchy, kiere sie wydowały za berkmónów to tyż na isto byli takimi świyntymi „Barborkami”. Kiej sie tak spómnieć i posuchać naszych Starków, Ółmów to niy jedna poradzi łopedzieć mocka fali, co to tyż kiejsik ze jejimi chopami lebo synkami sie sam u nos dziôło. Niy jedna płaczka po licu skapnie, kiej sie tak spómnieć tych, kierzy już nigdy ze gruby nazôd do chałpy sie nie wróciyli, kiere abo tam na dole łostali (nikiej we piyńćdziesióntym szczwortym we Chorzowie sam u nôs na „Barbarze”) abo jejich przikludziyli we truchle. abo tych, kierych załóńskigo roka na „Halymbie” zatrzasło. Stôli nasze Starecki, jejich cery i tak ci kukali bez łokno za gardinóm ... idzie chop ze gruby nazôd, eźli niy. Terôzki jes srogi „ajwaj” kiej tam cosik wyprasknie na grubie, a byli czasy, kiej żôdyn ło tym niy gôdôł i ino łozprawiali pierónym niy gryfne wice (jesce za Giyrka):
– Widzisz giździe, dzisz ty pierónie – pado jedna baba do swojigo chopa hajera. Kiejbyś sie wczorej niy naprôł i niy wzión byś sie wolnego u sztajgra, to jô bych dostała łodszkodowanie po tym falu na grubie dzisiôj rano!!!
Nó, i możno jeste terôzki inkszy wic, barzij szpasowny: nikiej to downij bywało. Jedzie berkmón do kupy ze swojóm staróm na podzim na wywczasy. Wtynczôs takie tyż dowali. Jadom cugiym i łoroz tyn grubiôrz sie pyto jejigo staryj:
– Jes ci tam dobrze na tym zeslu?
– Dobrze – łodpedziała jejigo staro.
– A niy jes ci tam za zimno przi tym łoknie?
– Niy, niy jes mi za zimno, tak richticznie.
– A możno ci tam łod tego łokna jakisik przecióńg leci? – pytô sie jesce roz tyn berkmón.
– A dyć tam, dobrze mi sam jes! – pado baba łod tego berkmóna.
– Nó, tóż pójńdź sam ino, zwekslujymy sie ze tymi naszymi placami!!! Siednij sie na mój plac.