Zapieronowany pieron

Ojgyn z Pnioków

Jesce za blank starego piyrwyj – jak zawdy berali moja Starka Klara – dziecka by sie niy łopowożyli przi łojcach, starzikach abo ino przi jakisik cudzych pedzieć niygryfne słowko jernika, jezderkusie, co ło pieronie sam niy spomna. A i jesce jo ze bracikiym, kiejby nom sie cosik takigo bulkło, wypsło to by my zarozki łod mamulki łoberwali lapom abo kopyściom bez rzić. No, no ... rzić tyż niy szło przi majoryntnych pedzieć, abo – niy dej Ponboczku – cosik spomnieć ło dupie. Żodyn tyż ze tych łojcow mojich kamratow, kierych łod malutkości bocza, kierych znołech jesce łod trowniola, wtynczos tyż niy sklinali przi dzieckach. I niy bołoby sam ło czym rzondzić kiejby niy to, iże terozki dziecka poradzom tak sklinać, tak pieronić, iże niyjednymu starymu prykowi nikiej jo uchole poradzom uświyrknońć. Ja, jo miarkuja, iże terozki i we telewizyji, i we bele jakich cajtongacg idzie sie tych wszyjskich żadnych i grubelackich słowecek naumieć. A, tyż i te mode, niełopiyrzone mamulki i tatulki łod siydmiuch bolyści niy zważujom blank na to, co tyż jejich dziecka poradzom wypiytnościć. Somech kiejsik słyszoł tako ci godka. Dwiuch modych żynioli zicło sie sam u nos u „Breka” przi piwie i tak po jakisik kwilce roztomajtego przekazowanio, paradzynio sie swojimi dzieckami jedyn śnich godo:
– A wiysz Acik, jak ci to moj maluśki Armando poradzi już faronić i sklinać?
– Niy godej, Ernst, tyn twoj synecek poradzi tak festelnie sklinać ? A wiela to łon tyż mo lot? – pyto sie tyn drugi kamrat.
– No, zeszły miesionc pizło mu już styry lata!!!
Na to łozwała sie kaczmorka, kiero pewnikiym boła już po abrahamie:
– A rzykać panoczku, to tyn wasz synecek tyż tak gryfnie poradzi, ja?
– A dyć dejcież pokoj paniczko Agnys ... taki maluśki synecek ?
I sam mocie taki prawy przikłod, do cego to idzie dojńść, kiej sie niy poradzi moresu we chałpie udziyrżyć, dziecka niy som sztryng trzimane i mogom łone robić, co jim sie ino rzywnie widzi, a kiej by mu na co łojcie niy dali zwolo, to bydzie pokazować, stowiać muki. I sam winowate som wszyjskie dojzdrzałe, majoryntne ludzie naobkoło. Przeca terozki to ani rechtora, ani tyż swojigo kapelonka abo katychyjtki, dziecka nie suchajom i we zocy, reszpekcie niy majom. No, ale to już jes blank inkszo bojka i jo niy ło tym sam kcioł dzisioj rzondzić. Sztimuje mi sam jedyn fal, kiery jużech kiejsik godoł ale rzykna rołz jesce: Kiejsik kole naszygo kościoła, kole mojij „jozefki” romplowało poruch gizdow, łochyntoli tak możno dziesiyńć lot starych. Łoroz we tym cołki larmie i romraju jedyn najduch jak niy wrzesknie:
– Dej pozor Acik, bo jak cie świtna w rzić, to ci paniynka w ślypiu zarościeje!!!
Usłyszoł to nasz kapelonek, łapnoł tego lompa za dakel i ekleruje mu, co tak sie niy godo, bo tak ino żadziole klycom, a te słowecko rzić, to ci jes w gymbie takigo bajtla srogi grzych !!!
Na to tyn rojber i rozwiynźluch fałesznie ci sie tego kapelonka pyto:
– Ponfraterku roztomiyły, pedzom mi łoni, co jes wiynkszyjszy grzych: jak sie rzyknie rzić, abo jak sie komu naświto do rzici ???
Zdrzicie go, jaki śniygo klugszajser?
No, a mie, tak po prowdzie, idzie ło take na isto szykowne, take gryfne ślonske słowecko : pieron. Wiycie, rozcasu, za starego piyrwyj, możno za staryj Polski (tak mi zawdy tuplikowali jedna i drugo moja Starka) szło tyż ździebko posklinać, pofaronić. Ale to byli take słowecka jak niy przimiyrzajonc: jerombol, pierombol, pierzina kandego, pierucha, ty giździe dioseckki (jak sie kogoś kciało posklinać), stodiosecko, giździorsko marcho, berdyjo do kupy ze bezkurcyjom, i wiela, moc inkszych. Ale szło tyż szykownie pedzieć ło jakimsik guzdroku, ło chopie, kiery mo ruła jak z żeleźnioka, kiery mo richtich langy lajtong coby sie yntlich gibnoł, coby tyroł piedroym, uwijoł sie drap, na flot, no ... coby pieronym szprajsnoł. A szło tyż na ślimoka, zawalaca, lebra abo mamlasa pedzieć, iże śniego jes tako dupa w kraglu abo blank ci łon jes taki niyboszczyk sztrucla po stojoncku sroł. Kaj tym wszysjkim słoweckom do tych, kiere idzie we internecu przecytać abo u mie łod dziecek (a terozki nojbarzij to ło dziołszek) u mie szpilplacu przi mojij „siedymnostce”, mojij szkole kajech niyroz łod rechtora (kiej mi sie co poniykedy wypsło, z gymby wyfukło) prontkiym abo i fyjderbiksom nachytoł.
miarkujecie, co jo tak krajzuja, metlom i łomylom bele kaj i nałobkoło. Bo kca dojńść yntlich do tego pierona. Jake to ci jes gryfne, szykowne i prawe ślonske słowecko. Tym „pieronym” idzie wypedzieć wszyjsko, idzie pokozać, co cowiek jes nerwyjs, idzie kozać komuś gibnońć sie, i idzie tyż je wstyrknońć lecy kaj jak słowecko: łonacyć. I kajsiś żech wycytoł, co jesce we latach dwadziestych zeszłygo wiyka jedyn nasz ślonski karlus, Gornoślonzok ze Bytonia sklinoł na łowczysnygo prezidynta Republiki Weimarskij marszala Paula von Hindenburga i mianowoł go : pieronym łognistym. Łoapli go szandary, powiydli do gyrichtu kaj winowali ło ubliżowanie prezidyntowi. Tela, co sondca niy boł isty, co tyż te słowko gelduje, co tak na isto kcioł tyn bytoński karlus pedzieć. Napisoł ci łon do tego prezidynta cy łon sie cuje sponiywiyrany, cy jimu tyn Bytoniok ubliżowoł, kiej go mianowoł: pieron? Na to wszyjsko grof Hindenburg łodpedzioł „kurz und bündig” znacy krotko i knołtlowato: NIY ! No, i tyn karlus wyloz niywinowaty.
A na łostatek idzie gryfnie rzyknońć za naszym tyż ślonskim karlusym, za jednym mondrokiym, kiery sie Heinz Olesch mianowoł:
Czy ciężko jest, gorąco albo zimno
z głębi uczuć moich
wyrażam uczucie, smutek lub żal
słowem mocnym i dosadnym
niezwykłym i radosnym
"pieronie" a lżej jest mi na sercu.
Do sto pieronow! Gryfnie ci to łon boł pedzioł !